Դե իհարկե հայ մեծն հանճարներ Պարույր Սևակն ու Խաչատուր Աբովյանը, որոնք ի դեպ իրենց մեծ ներդրումն են ունեցել հայ գրականության զարգացման հարցում։
Երկու մեծ անհատականություններ, որոնք կարողացել են անել էնպես, որպեսզի սերունդների համար գիր ու գրականությունն մնան կրթվելու կարևորագույն ցուցիչներից մեկը։
Մեր օրերում իհարկե նրանց մասին այլևս պետք չէ մտորել, որպեսզի նոր կարողանանք ասել անունները, քանի որ երկու մեծն հանճարներին չճանաչելն իսկապես մեղք կլիներ։
Վերջիններիս կողմից կատարած աշխատանքային գործունեությունն անգամ հայ գրականության համար դարձել են ամենից կարևոր հանգամաքներից մեկը։
Մեծն Աբովյանը լինելով նաև հայ նոր գրականության հիմնադիրն ասես կարողացավ իր աշխատանքներով անել էնպես, որպեսզի հնարավորություն տա նաև մարդկանց ոչ միայն կարդալու իր գործերը, այլ նաև մտորելու և հասկանալու համար այն ամենն, ինչ կա մեր գրականության ողջ պատմության մեջ և ինչու է այդ ամենն ստացվում հենց այնպիսի մի ընթացքով, որի կրողներն ենք նաև հենց մենք։
Չկան իսկապես այնպիսի հայ լեգենդներ, որոնց անուններն հնարավոր չլինի կռահել, քանի որ հենց նրանք են այն հանճարները, որոնց շնորհիվ էլ հենց ապրել և արարել է հայը։
Մեծն Սևակի բոլոր աշխատություններում ևս կարելի է գտնել հենց հային ու հայի ընդհանուր բնութագիրը որոշող այնպիսի աշխատանքներ, որոնք մինչ այժմ էլ շարունակում են փոխանցվել նաև սերունդներին։